Տեառնըդառաջն Սյունիքի դպրոցում

Ովքեր են կարևոր բնության ուսումնասիրությունների մեջ:

   10-րդ և 11րդ դասարանների սովորողների հետ միջոցառումը սկսվել էր… Հավաքվել էին ֆիզիկները, կենսաբանները և գրականագետները: Թեժ զրույցը ընթացավ նրանց միջև: Սկզբում ոչ մի կերպ մեկը  մյուսին չէին զիջում: Վեճի թեման բնությունն էր, թե իրենցից ովքեր են ավելի շատ բացում բնության գաղտնիքները:

Կենսաբանները ասում էին, որ կենսաբանությունը  կենդանի  բնության  մասին  գիտությունների  համալիր է: Այն ուսումնասիրում է  կյանքի դրսևորումները, կենդանի օրգանիզմների բոլոր ձևերի  կառուցվածքը, ֆունկցիաները, ծագումը, զարգացումը, կապը  միմյանց  և  շրջակա  միջավայրի հետ: Եվ  իրենք կենսաբանները ավելի  շատ  են  բացահայտում բնությունը: ֆիզիկները պնդում էին, որ ֆիզիկան գիտության բնագավառ է, որն ուսումնասիրում է Տիեզերքում գործող հիմնական ուժերն ու օրենքները, բացատրում նյութի և էներգիայի հատկությունները, հետազոտում ատոմի  մեջ  գտնվող մանրագույն մասնիկներից մինչև մեր Տիեզերքի առաջացման հետ կապված երևույթները: Ֆիզիկայի խնդիրը  բնության  ընդհանուր օրենքները բացատրելն է, դրանց միջոցով բնության  մեջ  տեղի  ունեցող  երևույթները  բացատրելն  ու  մարդկությանը  ծառայեցնելը: Եվ վստահ էին,  որ իրենք ավելի կարևոր են: Իսկ գրականագետներն էլ իրենց հերթին էին գովաբանում իրենք իրենց.

-  Գրականագետները սովորական  մարդիկ են՝ մարդու և բնության մասին արտասովոր պատկերացումներով: Գրողն օրինակ լսում է ծաղկի շնչառությունը, հասկանում ծառի լեզուն և  այն մատուցում մարդկությանը: Բնությունը  պոեզիայի  հողն է, պատվանդանը և զինանոցը, որտեղից  վերցնում  են  պատկերներ, գույներ և ձևեր: Պոեզիայի մեջ մարդը, հողը, կենդանին, քարափը  ներդաշնակության մեջ են, լրացնում են միմյանց, պոեզիայի  մեջ  մարդու ապրած օրվա փիլիսոփայությամբ իմաստավորվում են բնության  երևույթները, անձնավորում են բնությանը  և  ներկայացնում մարդու  և  բնության  հավերժ  կենդանի կապը: Գրողը մեծապես օգնում է բնագետին  խորանելու  բնական երևույթների ներքին  օրինաչափությունների  մեջ՝ առանց  գիտական  հասկացությունների  ու  տերմինների, նշանակումների ու բանաձևերի  օգտագործման: Դրանց փոխարինում են  գեղարվեստական հոյակապ պատկերները բնության կոնկրետ տեսարանները, կենդանիների ու բույսերի կյանքից վերցրած իրական դեպքերը, տիեզերական պրոցեսների հավաստի մեկնությունները:

   Կենսաբանները  <<Զարմանալի  օդերևութաբաններ>> ցուցադրությամբ խոսեցին եղանակի, երկրաշարժի, հրաբուխների և բնության  մյուս  արհավիրքները  գուշակող  կենդանիների  ու  բույսերի  զարմանալի  հատկությունների ուսումնասիրությունների մասին, իսկ   թե ինչու են թռչունները  հիանալի  եղանակագետ, դրա պատասխանը  տվեցին ֆիզիկները: Նրանք բացատրեցին նաև գորտերի ուշագրավ եղանակագետ լինելը,  ձկների կողմից եղանակի ստույգ կանխագուշակման գաղտնիքը, եղանակի փոփոխությունների նկատմամբ ճահճային բուժական տզրուկների,   անձրևաորդերի, սարդերի, մեդուզայի, ընտանի կենդանիների խիստ զգայնությունը, ոչխարների գերազանց <<խոնավաչափեր>> լինելը: Նրանք բացատրեցին, թե ինպես է, որ թագավորական գարնանածաղիկը (կամ մահվան ծաղիկ) ծաղկում է միայն հրաբխի ժայթքման նախօրյակին և տեղաբնիկներին զգուշացնում մոտալուտ աղետի մասին:

Իսկ պատմաբանները, որոնք նույնպես ներկա էին բերեցին հետաքրքիր դեպքեր հիանալի եղանակագետներից:

Մեջբերում-Վերջերս ամերիկյան <<Թայմ>> ամսագիրն իր ընթերթողներին հայտնեց, որ Տխասի  Հանտսվիլ քաղաքի ֆերմերներից մեկը եղանակի բյուրոյին մարտահրավեր է նետել հայտարարելով , որ՝ << Քամու ուղղությամբ պոչը տնկած կովը կամ հողի մեջ թավալվող խոզը եղանակը կանխատեսում են ավելի լավ, քան ամերիկյան օդերևութաբանների եղանակագիտական տեղեկություններն են, որոնք կազմվում են ամենանորագույն տեխնիկայի օգնությամբ>>: Որոշվում է ֆերմերի այդքան հանդուգն հայտարարությունը ստուգել գործարանում. Կազմակերպվում է մրցույթ տեղական օդերևութաբանական կայանի և այդ ֆերմերին պատկանող Բրեյմեր կովի միջև: Ինչպես հայտարարեց Թայմը, կովը եղանակի գուշակման բյուրոյի նկատմամբ հաղթանակ տարավ բոլոր առումներով. Հաշիվն է 19:8 ՝ հօգուտ կովին:

Մեջբերում- Պատմում են, որ մի անգամ պարզ, արևոտ եղանակին Նյուտոնը դուրս է եկել զբոսանքի և հանդիպել մի հովվի: Վերջինս նրան խորհուրդ է տվել տուն գնալ, քանի որ չի ցանկանում, որ նա ընկնի անձրևի տակ: Նյուտոնը չի լսում  և շարունակում է զբոսանքը: Կես ժամ հետ նա պատժվում է հովվին չհավատոլու համար: Հորդ անձրևը նրան թրջում է մինչև ոսկորները: Այդքան ճիշտ նախագուշակությունից զարմացած Նյուտոնը ցանկանում է իմանալ, թե հովիվն ինչպես իմացավ հեղեղի մասին: Հովիվը պատասխանում է, որ նրան օգնեցին ... ոչխարները, որոնց բրդով ինքը որոշեց անձրևի գալը:

Պարզվում է , որ անձրևից առաջ և խոնավ եղանակին ոչխարի ամեն մի մազի ծակոտիկ լցվում է ջրով. Դրա հետևանքվ  այն ուռչում է ու երկարում: Չոր եղանակին ջրի մի մասը գոլորշիանում է, և մազը  կարճանում է: Այդ <<գաղտնիքը>> վաղուց է հայտնի  փորձառու անասնապահներին: Նայելով ու զննելով ոչխարների բուրդը, նրանք կարողանում են կանխագուշակել եղանակի մոտալուտ փոփոխությունները: Այս նույն սկզբունքով են աշխատում նաև մազային խոնավաչափերը:

Մեջբերում - 1794թ ին աշնանը ֆրանսիական բանակը մտավ Հոլանդիայի տարածքը, հոլանդացիները չունեին ոչ զինվորներ, ոչ հրանոթներ, որպեսզի ետ մղեին այն ժամանակվա համար առաջնակարգ ֆրանսիական բանակը, և նրանք դիմեցին խորամնկության, բացեցին ջրանցքների ջրարգելակները ու ջրածածկ արեցին ճանապարհները, թվում էր, թե թշնամին այլևս ճանապարհ չունի ներխուժելու իրենց երկիրը: Ֆրանսիացիները արդեն պատրաստվում էրն թողնել Հոլանդիան, և հանկարծ զորքերի հրամանատարը, որը Նապոլեոնի ուսուցիչն էր,  հրաման արձակեց դադարեցնել նահանջը: Որն էր այդ անսպասելի որոշման պատճառը: Պարզվում էր, որ գեներալը գաղտնի հաղոդագիր էր ստացել գեներալ Դիժոնվայլ Կատրմերից, որին հոլանդիացիները բանտ էին նետել , և նա բանտում դիտումներ էր կատարում սարդերի նկատմամբ: Նա գրել էր, ար այդ միջատները կրկնապատկված եռանդով սկսել էին սարդոստայն գործել, իսկ նրանք սովորաբար իրենց այդպես պահում են չոր ու սառը եղանակից  առաջ: Եվ իրոք, ժամանակավոր տաքությունից հետո վրա հասան սառնամանիքնեը: Ջուրը սառեց և արդեն ոչինչ չէր կարող կանգնեցնել ներխուժող գնդերի առաջխաղացումը: Դեկտեմբերի վերջին ֆրանսիական բանակը սառույցի վրայով անցավ Վաալ գետը և հունվարի սկզբին մտավ Ուտրեխտ:

   Ֆիզիկները բերեցին օրինակներ, որ իրենց շատ հայտնագործությունների հիման վրա պատրաստվել են սարքեր, որոնք օգտագործվում են բժշկության մեջ՝ կանխորոշելով, բուժելով շատ վտանգավոր հիվանդություններ: Անընդհատ ամեն մեկը  բերում էր իրենց կողմից բնության բացահայտումները: Սակայն վերջում բոլորն էլ եկան մի կարծիքի՝ որ  բոլոր գիտություններն էլ  յուրովի ուսումնասիրում են բնությունը. Մեկը մեկին չեն խոչընդոտում, այլ ընդհակառակը՝ տարբեր գիտությունների նվաճումները հանգեցնում է այլ գիտությունների զարգացմանը կամ ձևավորմանը: Ընդունեցին,որ բնության և գիտության համար կարևուր են բոլոր բնագավառների ՝ գիտությունների ուսումնասիրությունները, որոնք փոխկապակցված են իրար հետ: Իսկ ինչ վերաբերվում է արվեստին, այն ուղեկցել է մարդուն հազարամյակների ընթացքում, ոչ միայն ուղեկցել, այլև ստեղծել է նրան՝ տալով ձև, նպատակ, իմաստ: 

Ֆիզիկայի ուսուցչուհի Հասմիկ Մնացականյան

Բաց դաս՝ Մեխանիկական աշխատանք

  7-րդ դասարանում անցկացվեց բաց դաս ֆիզիկայից: Դասի թեման <<Մեխանիկական աշխատանք>>-ն էր: Դասի նպատակն էր տեղեկատվական հաղորդակցական տեխնոլոգիաների միջոցով պայմանների ստեղծում <<Մեխանիկական աշխատանք>> հասկացությունը հասկանալու համար և դրանով նպաստել թեմայի արագ յուրացմանը:

Կիրառված մեթոդներն էին՝ խնդիրների վրա հիմնված ուսուցում, հետազոտական գործունեություն, ինքնագնահատում, փոխադարձ գնահատում:

Աշխատանքի ձևը՝ անհատական և  խմբային:

Դասի ճանաչողական փուլում ուսուցիչը անցավ նախնական գիտելիքների ստուգման, որոնց հիման վրա մատուցեց նոր դասը: Իմաստի ընկալման փուլում նոր դասը մատուցեց ՏՀՏ-ի կիրառման զուգահեռ: Օգտագործեց մի քանի ծրագրեր (ապլետներ՝ Մեխանիկական աշխատանք, Drofa): Ներկայացվեց աշխատանք հասկացությունը կենցաղում, ֆիզիկայում և աշխատանքի սահմանումից բխող հետևություններին: Աշակերտները մասնակից էին նոր դասի մատուցմանը: Կշռադատման փուլում գրատախտակին լուծվեց խնդիր, որից պարզ դարձավ, որ թեման յուրացված էր: Անդրադարձը կատարվեց <<Խճանկար>> մեթոդի օգնությամբ: Խմբերը թեմայի շուրջ  աշխատեցին տարբեր ուղղություններով, այնուհետև խմբերի արդյունքները միավորվեց և ստացան <<մեխանիկական աշխատանք>> հասկացության ընդհանուր պատկերը (ստացան  <<Աշխատանք>> ծաղկի թերթիկները): Անհատական և խբային աշխատանքի գնահատումը կատարվեց <<Գնահատման անիվի>> միջոցով: Նախ աշակերտները մեկ անիվի միջոցով գնահատեցին իրենց խմբի աշխատանքը ըստ տրված չափանիշների, իսկ այնուհետև մեկ այլ անիվի միջոցով տվեցին իրենց անհատական գնահատականը ըստ տրված չափանիշի:

Իսկապես ՏՀՏ-ի կիրառումը նպաստեց թեմայի արագ յուրացմանը:

Բաց դաս՝ Էրեբունի-Երևան

   Հայոց լեզվի և գրականության ուսուցչուհրի Ս.Ղազարյանը կազմակերպել էր համագործակցային, ուսուցանող դաս՝ հագեցած ժամանակակից մեթոդներով և տեղեկատվական համակարգչային տեխնոլոգիաներով: Դասը աշակերտները սկսեցին <<Աղոթք դասից առաջ>> աղոթքով: Նրանք պատրաստել էին հետաքրքիր տեղեկություններ և բանաստեղծություններ  Երևանի մասին: Էկրանին ցուցադրվեց տեսարաններ << Հին ու նոր Երևանից>>, երգեցին << Էրեբունի- Երևան>> երգը, ինչպես նաև հնչեցին Երևանին նվիրված այլ երգեր: Աշակերտները իրենց համագործակցության արդյունքում ստեղծագործեցին հնգյակներ, ակրոստիքոներ, արձակ շարադրանքներ, կառուցեցին պրիզմաներ՝ ստեղծելով մի հրաշալի  <<Շրջագայությունների պատկերասրահ>>:

 

 

Մասնակցություն Մեղու. հայերենը բոլորի համար մրցույթին

   2014թ. հոկտեմբերի 30-ին ՀՀ- ում անցկացվեց <<Այբ>> հիմնադրամի կողմից կազմակերպված <<Մեղու. Հայերենը բոլորի համար>> մրցույթը: Մրցույթին իր մասնակցությունն ունեցավ նաև Սյունիքի միջնակարգ դպրոցը: Մասնակցելու ցանկություն հայտնեցին դպրոցի 15 աշակերտներ: Հայոց լեզվի և գրականության ուսուցիչները նախապատրաստական աշխատանքներ տարան մասնակից աշակերտների հետ: Աշակերտները ոգևորությամբ մասնակցեցին ՀՀ –ում առաջին անգամ կազմակերպված այս  մրցույթին, իսկ 6-րդ դասարանի աշակերտուհի Միլենա Զաքարյանը արժանացավ <<հատուկ մրցանակի>>:  Աշակերտուհին մեծ ոգևորությամբ և խանդավառությամբ ստացավ իր հավաստագիրը, ինչպես նաև <<Այբ>> հիմնադրամի կողմից նախատեսված նվերները: Նա <<Խրախուսանքի>> արժանացավ նաև աշակերտական խորհրդի կողմից:

   Սյունիքի միջնակարգ դպրոցի կոլեկտիվը և ողջ աշակերտությունը շնորհակալություն է հայտնում<<Այբ>> հիմնադրամին <<Մեղու>> մրցույթը կազմակերպելու և իրականացնելու համար: Հուսով ենք, որ հաջորդ տարի ավելի մեծ հաջողություններ կունենանք:

 

Այսօր Անվտանգ Համացանցի միջազգային օրն է

  Սա կարևոր միջազգային օր Է՝ նվիրված Ցանցում երեխաների և չափահասների անվտանգության հիմնախնդրին և բարոյական առցանց-միջավայրի ձևավորմանը: Այդ իսկ պատճառով այս օրվան անդրադարձան նաև մեր աշակերտները: Սակայն մինչ համացանցի անվտանգության մասին խոսելը անդրադարձանք էկրանավորված տեխնիկայի վնասներին և ներկայացվեց համակարգչի թողած բացասական ազդեցությունները երեխաների վրա: Շատերն արդեն իսկ համոզվել են, որ համակարգչի առկայության դեպքում աշխատանքն առավել դյուրին է դառնում։ Սակայն համակարգչով աշխատելն ունի նաև իր բացասական կողմերը։ Հաճախ այն կարող է զգալիորեն վնասել առողջությանը։ Դրա հետևանքում երեխաները դառնում են ագրեսիվ և անտարբեր այլոց զգացմունքների հանդեպ: ի՞նչ կարող են անել մեծահասակները` վտանգը նվազեցնելու համար: Ամենից առաջ պետք է ուղղակի հետևել, որպեսզի երեխաները պահպանեն համակարգչից օգտվելու կանոնները: Իրականում, ժամանակակից համակարգիչը վնասակար է դառնում աշխատանքի սխալ կազմակերպման պատճառով: Աշխատանքային ճիշտ ռեժիմի պահպանումը թույլ է տալիս ոչ միայն կասեցնել բոլոր բացասական գործոնների ազդեցությունը, այլև ամրապնդել առողջությունը:

   Այնուհետև ներկայացվեց համացանցը, համացանցի վնասների և դրա անվտանգության մասին:

   Ներկայացվեց սահիկահանդես՝  << Անվտանգ համացանց>> , տեսանյութ՝ << Անվտանգ համացանց. իրավիճակներ>> և տեսանյութ՝ <<Ինչքանով են վտանգավոր համակարգչային խաղերը>>:  Քննարկվեց համացանցի վտանգավորությունը ներկայացնող իրավիճակներ, և աշակերտները ձևակերպեցին  ինտերնետային անվտանգության կանոնները:

   Որպեսզի համակարգիչն ու համացանցը միայն դրական ազդեցություն թողնեն, հետևությունը մեկն է. մշտապես պահպանե՛ք ինտերնետային անվտանգության կանոնները. դրանք ստեղծվել են, որպեսզի ցանցում ձեզ անվտանգ և անկաշկանդ զգաք,  ուշադրության կենտրոնում պահեք երեխայի փխրուն, չձևավորված աշխարհը, հմուտ նավավարի նման ճիշտ ուղղորդեք նրա կյանքի նավը և հետագայում միայն կճաշակեք դրա լավագույն պտուղները: